ตัวอย่างแผนการจัดการเรียนรู้

เรื่อง หลากถ้อยร้อยคำ

จุดประสงค์การเรียนรู้ 
      1. นักเรียนจับใจความสำคัญของเรื่องได้ 
      2. นักเรียนสรุปเรื่องย่อได้ 
      3. นักเรียนพูดแสดงความคิดเห็นเกี่ยวกับตัวละครและเหตุการณ์อย่างสมเหตุสมผล 
      4. นักเรียนอธิบายความหมายของคำนาม คำสรรพนาม คำกริยา และนำคำไปแต่งประโยคและเรื่องราวได้ 
      5. นักเรียนวาดภาพประกอบได้สอดคล้องเหมาะสมกับเนื้อเรื่อง 
สาระการเรียนรู้ คำนาม คำสรรพนาม คำกริยา 
กิจกรรมการเรียนรู้ กระบวนการเรียนการสอนแบบนิรนัย 
ขั้นนำเข้าสู่บทเรียน 
      1. ครูเล่านิทานเรื่องยายเช้าปากกว้าง โดยใช้หุ่นมือหรือรูปภาพตัวละครประกอบ นักเรียนช่วยกันสรุปใจความสำคัญหรือเล่าเรื่องย่อ 
2. นักเรียนพูดแสดงความคิดเห็นเกี่ยวกับตัวละครและเหตุการณ์ 
3. นักเรียนช่วยกันแยกคำดังนี้ 
            - คำชื่อตัวละคร (คน สัตว์) สถานที่ สิ่งของ 
            - คำแสดงการกระทำของตัวละคร 
            - คำแทนชื่อตัวละคร สถานที่ สิ่งของ 
4. นักเรียนนำบัตรคำนาม คำสรรพนามและคำกริยาไปติดข้างบนชื่อตัวละคร คำแสดงการกระทำของตัวละคร คำแทนชื่อตัวละครตามลำดับ 
5. นักเรียนช่วยกันอภิปรายความหมายของคำนาม คำสรรพนามและคำกริยา 
ขั้นการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ 
      1. นักเรียนช่วยกันยกตัวอย่างคำนาม คำสรรพนามและคำกริยาที่นักเรียนรู้จักจากสื่อและประสบการณ์ 
      2. ร่วมกันอภิปรายเกี่ยวกับการใช้คำนาม คำสรรพนามและคำกริยา 
      3. ครูและนักเรียนสรุปความหมายของการใช้คำนาม คำสรรพนามและคำกริยา 
      4. แบ่งกลุ่มนักเรียนตามความเหมาะสม นักเรียนแต่ละกลุ่มปฏิบัติกิจกรรมตามใบงาน 
ขั้นสรุปหรือตรวจสอบ 
      1. สุ่มนักเรียนนำเสนอผลงาน 
      2. ครูและนักเรียนร่วมกันแสดงความคิดเห็นเกี่ยวกับผลงาน แนะนำข้อบกพร่อง ปรับปรุงผลงาน 
      3. สรุปบทเรียน 
สื่อ/แหล่งเรียนรู้ 
      1. นิทานเรื่องยายเช้าปากกว้าง 
      2. หุ่นมือหรือรูปภาพตัวละคร 
      3. ใบงาน 
      4. แบบบันทึกพฤติกรรมนักเรียน 
การวัดผลและประเมินผล 
      1. สังเกตจากการร่วมกิจกรรม เช่น 
       - การแสดงความคิดเห็น 
       - ความสนใจ 
       - การมีส่วนร่วมในกิจกรรมกลุ่ม 
      2. ตรวจผลงาน 
ข้อเสนอแนะ 
      1. ก่อนครูจะศึกษาตัวอย่างแผนการจัดการเรียนรู้ ควรศึกษาแผนภาพความคิดเรื่อง หลากถ้อยร้อยคำ 
      2. ครูสามารถเปลี่ยนนิทานเป็นสื่ออื่น ๆ ที่สอดคล้องกับสาระการเรียนรู้ได้ 
      3. การเล่านิทานครูอาจหาอาสาสมัครเล่าแทนครูก็ได้ 

ใบงาน

คำชี้แจง นักเรียนแต่ละกลุ่มเลือกประธานและเลขานุการกลุ่ม แล้วช่วยกันปฏิบัติกิจกรรมที่ 1-3 เสร็จแล้วคัดเลือกผู้แทนกลุ่ม เพื่อนำเสนอผลงาน 
กิจกรรมที่ 1 
      นักเรียนนำคำนาม คำสรรพนาม และคำกริยามาแต่งประโยคชนิดละ 2 ประโยค 
กิจกรรมที่ 2 
      นักเรียนนำคำนาม คำสรรพนามและคำกริยามาแต่งนิทานหรือบทสนทนาตามจินตนาการจัดทำเป็นหนังสือเล่มเล็ก วาดภาพประกอบพร้อมทั้งระบายสีให้สวยงาม 
กิจกรรมที่ 3 
      นักเรียนเขียนคำศัพท์เกี่ยวกับสิ่งที่นักเรียนรู้จักในนิทานเรื่องยายเช้าปากกว้างเป็นภาษาอังกฤษให้ได้มากที่สุด และนำคำศัพท์เหล่านั้นไปแต่งประโยค 5 ประโยค 

นิทานเรื่องยายเช้าปากกว้าง

            ยายเช้าปากกว้างชอบหัวเราะโดยไม่ปิดปากอยู่เสมอ วันหนึ่งขณะที่แกกำลังหัวเราะ ตั๊กแตนตัวหนึ่งบินเข้าไปในปากของแก มันดิ้นกระดุ๊กกระดิ๊ก กระด๊อกกระแด๊ก ยายเช้าตกใจมากรีบไปปรึกษาเพื่อนชื่อยายสาย ยายสายแนะนำให้ยายเช้ากลืนนกเข้าไป นกจะได้จิกตั๊กแตน ตั๊กแตนจะได้ตาย ยายเช้าทำตามคำแนะนำของเพื่อน แต่นกไม่จิกตั๊กแตน ตั๊กแตนก็ไม่ตาย ทั้งนกและตั๊กแตน พากันดิ้นกระดุ๊กกระดิ๊ก กระด๊อกกระแด๊ก ยายเช้าตะโกนบอกยายสายว่า "ยายสายฉันทำตามที่เธอบอกแล้วแต่นกและตั๊กแตนไม่ตาย ทำอย่างไรดีล่ะ" "กลืนแมวอีกตัวซิ มันจะได้กัดนก นกจะได้จิกตั๊กแตน ตั๊กแตนจะได้ตาย" ยายสายแนะนำ ยายเช้ารีบทำตาม แต่แมวก็ไม่กัดนก นกไม่จิกตั๊กแตน ตั๊กแตนก็ไม่ตาย ทั้งแมว นก และตั๊กแตน ดิ้นกระดุ๊กกระดิ๊ก กระด๊อกกระแด๊ก อยู่ในท้องของยายเช้า.. 

      จากแผนการจัดการเรียนรู้เรื่อง หลากถ้อยร้อยคำ ได้จัดกิจกรรมการเรียนรู้เพื่อพัฒนาทักษะการคิด ด้งนี้ 
      1. ให้นักเรียนยกตัวอย่าง คำนาม คำสรรพนาม และคำกริยา เป็นการฝึกทักษะการคิด การสำรวจ การแยกแยะ และการจัดหมวดหมู่
      2. ให้นักเรียนอภิปรายการใช้คำนาม คำสรรพนาม และคำกริยา เป็นการฝึกให้ผู้เรียนใช้ทักษะการคิด การอภิปราย
      3. ให้นักเรียนช่วยกันสรุปความหมายของการใช้คำนาม คำสรรพนามและคำกริยา เป็นการฝึกทักษะการคิด การสรุป การให้คำจำกัดความ
      4. แบ่งหล่มนักเรียนให้นำคำนาม คำสรรพนามและคำกริยา มาแต่งเป็นประโยค เป็นการฝึกทักษะการคิด การเรียบเรียง การจัดลำดับ การเชื่อมโยง
      5. ให้นำคำนาม คำสรรพนามและคำกริยา มาแต่งนิทานหรือบทสนทนาตามจินตนาการ และจัดทำเป็นหนังสือเล่มเล็ก เป็นการฝึกทักษะการคิด การจินตนาการ การเรียบเรียง การปฏิบัติงาน
      6. ให้นักเรียนเขียนคำศัพท์จากนิทานเรื่องยายเช้าปากกว้างเป็นภาษาอังกฤษ และแต่งประโยคด้วย เป็นการฝึกทักษะการคิด การสำรวจ การแยกแยะและการเชื่อมโยง 
      บทบาทของครู 
      1. เป็นผู้จัดการเรียนรู้ 
      2. เป็นผู้อำนวยความสะดวกให้ผู้เรียน 
      3. เป็นผู้กระตุ้นให้ผู้เรียนเกิดความคิด 
      4. เป็นผู้จัดลำดับกิจกรรมที่ส่งเสริมการคิด 
      5. เป็นผู้ตรวจสอบและประเมินความสามารถในการคิดของผู้เรียน 
      บทบาทของผู้เรียน 
      1. มีความกระตือรือร้นในการเรียน 
      2. ทำกิจกรรมที่ครูผู้สอนจัดไว้ให้ด้วยความสนใจและตั้งใจ 
      3. ศึกษา ค้นคว้า ด้วยตนเอง ระดมสมอง ร่วมคิด ร่วมทำ ให้ความร่วมมือกับครูผู้สอนและเพื่อนร่วมชั้นเรียน 
      4. ใช้ทักษะการคิด ลักษะการคิดและกระบวนการคิดที่เหมาะสม 
      5. ร่วมตรวจสอบและประเมินความสามารถในการคิดของตนเองและเพื่อนร่วมชั้น 
      ดังนั้น ครูผู้สอนจะต้องเตรียมการจัดการเรียนรู้ให้พร้อม จะต้องวิเคราะห์จุดประสงค์การเรียนรู้ เนื้อหา และจัดกิจกรรมตามลำดับจากทักษะการคิดขั้นพื้นฐานไปจนถึงทักษะการคิดขั้นสูง หรือลักษณะการคิด กระบวนการคิด ทั้งนี้ ขึ้นอยู่กับลักษณะหรือธรรมชาติของวิชาที่จะสอน วัยของผู้เรียนเป็นสำคัญ ดังนั้น การสอนเพื่อพัฒนาทักษะการคิดจึงใช้ได้กับทุกวิชา และกับผู้เรียนทุกวัย ขึ้นอยู่ที่การจัดกิจกรรมที่เหมาะสม